Nhà thờ họ là một công trình đặc biệt quan trọng với mỗi dòng họ. Ngoài việc thiết kế và xây dựng nhà thờ họ theo kiến trúc nào, bố cục ra sao thì việc trang trí nội thất nhà thờ họ cũng rất quan trọng. Vậy làm sao để trang trí không gian nội thất của nhà thờ họ vừa uy nghiêm, lịch sự lại đảm bảo hợp phong thủy? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu ngay sau đây!
Mục lục
1. Nhà thờ họ là gì?
Trước khi tìm hiểu về cách bố trí nội thất nhà thờ họ như thế nào bạn cần nắm được nhà thờ họ là gì và có ý nghĩa, tầm quan trọng ra sao đối với mỗi dòng họ.
Nhà thờ họ còn được gọi là từ đường. Đây là một công trình kiến trúc chung của cả dòng họ, được dùng để làm nơi thờ cúng tổ tiên, lưu giữ gia phả gốc. Vào các dịp lễ, giỗ họ, con cháu sẽ về đây tụ họp, dâng hương để tỏ lòng tôn kính, biết ơn với tổ tiên. Đồng thời, đây cũng là nơi giúp gắn kết tình cảm họ hàng, người thân.
Nhà thờ họ phổ biến trong văn hóa người Việt tại khu đồng bằng và trung du Bắc Bộ và Trung Bộ. Các mẫu nhà thờ họ điển hình thường được xây theo dáng chữ nhật, nằm ngang với 2 mái trước và 2 mái sau theo kiểu hồi văn – thu hồi bít đốc. Mái được lợp bằng ngói đỏ. Nhà thường có khoảng 3 – 5 gian với diện tích phổ biến là dài x rộng = 5.71 x 8.55m.
2. Hướng dẫn trang trí nội thất nhà thờ họ hợp phong thủy
Trang trí nội thất nhà thờ họ là một công việc rất quan trọng. Và khi trang trí nội thất cho công trình này phải đảm bảo thể hiện được vẻ trang nghiêm, tôn kính, lịch sự và đáp ứng các tiêu chí về phong thủy. Cụ thể:
2.1. Trang trí chính giữa gian thờ tổ
Gian chính giữa của nhà thờ họ là nơi đặt bàn thờ tổ tiên. Gian này được chia thành 2 lớp với các trang trí cụ thể như sau:
Lớp ngoài
Ở lớp ngoài sẽ đặt một bàn thờ tổ lớn, được chạm khắc hoa văn cầu kỳ, tỉ mỉ. Bàn thờ tổ có thể được làm từ gỗ hoặc đá và là bàn thờ ô xa, bàn thờ chấp tải, bàn thờ án gian hay sập thờ chân quỳ,… Kích thước phổ biến nhất của mẫu bàn thờ này là:
- Dài: 2.17m hoặc 1.97m
- Rộng: 1.07m hoặc 87cm
- Cao: 1.27m
Phía trên mặt của bàn thờ tổ sẽ được đặt các bộ đồ thờ, bao gồm: Bát hương, đỉnh hồng, đài nến, ống hương, mâm bồng, tam sự, ngũ sự,…
Lớp trong
Đối với lớp trong thường là bàn thờ án hành hay bàn hành. Mẫu bàn thờ này không cầu kỳ như bàn thờ tổ mà được làm tối giản hơn. Tuy nhiên, chiều dài của bàn thờ án hành thì vẫn bằng với bàn thờ tổ. Nhưng chiều cao lại cao hơn bàn thờ tổ khoảng 20cm để có thể đặt ngai thờ, khám thờ và bài vị thờ thủy tổ.
Hoành phi, câu đối
Khi trang trí nội thất nhà thờ họ không thể nào thiếu được hoành phi và câu đối. Cụ thể, hoành phi, bức đại tự hay cuốn thư ở gian giữa nhà thờ tổ, ở vị trí khá cao và hút mắt. Đôi câu đối sẽ được treo trên 2 cột phía trước bàn thờ và treo sát bên tường, dọc 2 bên bàn thờ.
Có rất nhiều mẫu hoành phi, câu đối khác nhau để bạn có thể lựa chọn. Mỗi bức hoành phi, câu đối được lưu truyền lại mang những nội dung, ý nghĩa khác nhau nhưng thường là để ca ngợi công đức của tổ tiên, đồng thời thể hiện tấm lòng biết ơn, kính trọng của con cháu đối với tổ tiên, cội nguồn, nơi sinh thành.
Vật liệu được sử dụng để làm hoành phi, câu đối thường là gỗ tự nhiên có độ bền cao, khả năng chống chịu thời tiết tốt, đã được xử lý mối mọt cẩn thận và có mùi hương dễ chịu. Ví dụ như gỗ hương, gỗ dổi, gỗ mít, gỗ vàng tâm được sơn son thếp bạc cực kỳ sang trọng, hào nhoáng.
Lưu ý: Hoành phi và câu đối đều là những món đồ quan trọng để trang trí nội thất nhà thờ họ và được đặt ngay tại gian chính giữa. Chính vì vậy, các món đồ này phải được chế tác cẩn thận, chỉn chu và nội dung trên hoành phi, câu đối cần đảm bảo thể hiện được các giá trị văn hóa, tư tưởng của dòng họ. Cũng bởi thế mà việc chọn chữ và nghĩa khắc trên hoành phi, câu đối cần phải suy xét cẩn trọng.
Cửa võng và thiều châu
Tại gian giữa của nhà thờ họ cũng có cả cửa võng và thiều châu thờ (cửa khám). Trên cửa võng, thiều châu thờ đều sẽ được chạm khắc hoa văn rất tinh xảo, cầu kỳ và được treo trên giữa 2 cây cột, nằm ở dưới hoành phi.
Bên cạnh đó, để không gian thờ tự thêm phần linh thiêng, trang nghiêm cũng nên bài trí thêm một đôi hạc thờ. Trường hợp trong dòng họ có tổ tiên làm quan trọng triều thì còn có thể bày biện thêm cả một bộ bát bửu chấp kích, đặt tại phía trước của bàn thờ.
2.2. Trang trí gian thờ phụ hai bên nhà thờ họ
Mặc dù chỉ là hai gian thờ phụ nhưng cũng cần phải chú tâm bài trí sao cho hợp phong thủy để tạo thành một tổng thể không gian hài hòa, trang nghiêm. Hai gian thờ phụ gồm một gian nằm bên tả và một gian nằm bên hữu nhà thờ. Trong đó, thường sẽ có một gian được lựa chọn làm nơi lập bàn thờ thần linh, thổ địa hoặc bà cô ông mãnh. Một gian còn lại sẽ được dùng để lập ban thờ cho nhà trưởng hay ban thờ bà mẹ Việt Nam anh hùng. Cụ thể như thế nào sẽ do các thành viên trong dòng họ quyết định.
Bàn thờ được đặt ở 2 gian thờ phụ đều phải được chạm khắc hoa văn tinh tế, tỉ mỉ. Tuy nhiên, kích thước của 2 bàn thờ này sẽ nhỏ hơn so với bàn thờ ở gian chính. Thường kích thước tiêu chuẩn để làm bàn thờ cho gian phụ là:
- Dài: 1.97m hoặc 1.75m
- Rộng: 87cm hoặc 97cm
- Cao 1.07m hoặc 1.17m
Bên cạnh đó khi trang trí nội thất nhà thờ họ 2 gian thờ phụ cũng có thể treo hành phi, câu đối, cửa võng cùng các món đồ thờ cúng khác.
Trên đây là hướng dẫn chi tiết về cách bài trí nội thất nhà thờ họ mà bạn có thể tham khảo. Việc trang trí nội thất cho nhà thờ họ rất quan trọng, vì vậy cần phải đầu tư cả về thời gian, tâm huyết lẫn tiền bạc.
